Ở khắp các vùng đất thuộc đất nước chữ S – Việt Nam chúng ta, mỗi vùng đều sử dụng các ngôn ngữ địa phương riêng, có thể khiến du khách và kể cả người Việt chúng ta cũng không hiểu. Nếu bạn có cơ hội đến miền Trung, đặc biệt là khu vực Nghệ – Tĩnh, bạn sẽ nghe thấy các từ lạ như “khu mấn” và “trốc tru.” Như vậy, khu mấn là gì? Trốc tru là gì? Hãy cùng tìm hiểu và giải thích ý nghĩa của những từ này trong bài viết này nhé.
Khu mấn là gì?
Khi nghe đến “khu mấn,” chúng ta thường nghĩ rằng đó là tên của một loại trái cây. Tuy nhiên, thực tế là “khu mấn” không liên quan gì đến trái cây. Ở đây, “khu” có thể hiểu là phần mông, và “mấn” có thể hiểu là váy. Vào những năm 60 và 70 của thế kỷ 20, ở các vùng Nghệ An và Hà Tĩnh, phần váy mà người lao động mặc thường bị bẩn ở phần mông do họ thường ngồi trực tiếp xuống mặt đất khi làm việc. Dần dần, phần váy này trở nên bẩn hơn và màu sắc của nó cũng sẽ phai màu so với phần còn lại và có thể bị dơ bẩn.
Do công việc của họ đặc thù như vậy, vì thế họ cũng không quá chú tâm vào chi tiết này và thường sau khi làm việc xong, họ vẫn tiếp tục ngồi xuống mặt đất. Từ đó, phần bẩn càng trở nên nhiều hơn. “Khu mấn” ở đây thường chỉ phần mông quần không đẹp và bẩn.
Thuật ngữ “khu mấn” thường được sử dụng bởi người dân để chỉ vật gì đó không đẹp, không mắt mắt,… Tùy thuộc vào ngữ cảnh, “khu mấn” có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Sau đây là một số ví dụ cho từ “khu mấn”:
Ví dụ:
Bạn Vy hỏi: “Cậu thấy chiếc váy này đẹp không?” Bạn Anh trả lời: “Như cái khu mấn.” Ý của bạn Anh ở đây là chiếc váy không được đẹp.
Chị A nói: “Nghe nói nhà bạn B giàu lắm?” Anh B trả lời ngay lập tức: “Có cái khu mấn ấy.” Ở đây, “khu mấn” được sử dụng để chỉ sự nghèo hoặc không được như lời nói.
Từ “khu mấn” này đã trở thành một phần quen thuộc và phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của người dân Nghệ An từ xưa đến nay. Nó không chỉ có ý nghĩa của phần mông váy bị bẩn, xấu hoặc phai màu mà còn có nhiều ý nghĩa khác nhau, phụ thuộc vào ngữ cảnh sử dụng và cần phải dựa vào ngữ cảnh của người nói để hiểu rõ hơn.
Xem thêm: Vô tri là gì? Vì sao vô tri phổ biến trong ngôn ngữ gen Z?
Trốc tru là gì?
Ngày nay, các từ ngữ địa phương hoặc những từ ngữ đặc trưng của từng vùng đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ phía các bạn trẻ. Điều này bởi vì những từ ngữ này mang tính chất riêng biệt và thú vị, phản ánh sự đa dạng của ngôn ngữ trong các khu vực địa lý khác nhau. Một ví dụ cụ thể từ tỉnh Nghệ An mà nhiều thanh niên biết đến là “trốc tru.” Đây là một từ lóng mà người dân trong khu vực này sử dụng. Từ được tạo ra bằng cách kết hợp hai từ đơn lại với nhau để tạo ra một từ mang ý nghĩa ẩn dụ.
“Trốc” được sử dụng để chỉ phần đầu, trong khi “tru” là từ ngôn ngữ địa phương để gọi con trâu. Vì vậy, “trốc tru” có nghĩa là cái đầu của con trâu. Từ này được sử dụng để miêu tả những người có tính cách bướng bỉnh, cứng đầu, không thích lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người khác. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng “trốc tru” không phải lúc nào cũng mang ý nghĩa tiêu cực hoặc chỉ trích. Thường thì nó được sử dụng trong bối cảnh đùa giỡn với nhau và không đem lại những ý nghĩa tiêu cực như người ta nghĩ.
Từ “trốc tru” rất phổ biến ở Nghệ An, được nhiều người dân biết đến và sử dụng rộng rãi trong mọi tầng lớp xã hội. Do đó, hiện nay đã có nhiều người từ nhiều vùng miền khác biết đến từ ngữ này.
Ví dụ về cách sử dụng từ “trốc tru” trong một số câu nói bao gồm: “Cái thằng trốc tru này nữa!” hoặc “Hấn là đứa trốc tru đấy!”
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, từ “trốc” không nhất thiết phải chỉ đầu. Ví dụ, trong từ “trốc cúi,” “trốc” có thể ám chỉ đầu gối thay vì đầu.
Một số từ ngữ khác mà người dân Nghệ An hay dùng
Bên cạnh các từ ngữ đặc biệt như “trốc tru” hay “khu mấn,” người xứ Nghệ còn sử dụng nhiều từ ngữ đặc sắc và đa dạng khác. Dưới đây, chúng tôi sẽ liệt kê một số ví dụ về các từ ngữ địa phương mà người Nghệ An thường sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.
1. “Tau” thay cho “tao” hoặc “tớ”.
2. “Mi” thay cho “cậu” hoặc “mày”.
3. “Hẫn” thay cho “hắn” hoặc “nó”.
4. “Choa” thay cho “chúng tôi”.
5. “Lũ bây, bọn bây” dùng để chỉ “các bạn”.
6. “Ngần” có nghĩa là “ngốc”.
7. “Cái chủn” hoặc “cái chủi” đều ám chỉ “cái chổi”.
8. “Cái đọt” thường được sử dụng thay cho “cái bát”.
9. “Chưởi” thay cho “chửi”.
10. “Đàng” thường dùng để chỉ “đường”.
11. “Cấy nớ” ám chỉ “cái đó” hoặc “cái kia”.
12. “Cấy” thường dùng để chỉ “cái”.
13. “Nác” thay cho “nước”.
14. “Gưởi” có nghĩa là “gửi”.
15. “Bổ” thường được sử dụng để nói về việc “ngã”.
16. “Mần” thường ám chỉ “làm”.
17. “Trắp vả” thường dùng để nói về “đùi”.
18. “Cái vung/vàng” thường dùng để chỉ “nắp nồi”.
19. “Con tru” ám chỉ “con trâu”.
20. “Chi rứa hầy” thường dùng để ám chỉ “cái gì đó”.
21. “Cái cươi” thường ám chỉ “cái sân”.
22. “Trù” thường dùng để nói về “trầu”.
23. “Mần” có thể ám chỉ “làm”.
24. “Hun” thường dùng để nói về “hôn”.
25. “Đọt” ám chỉ “cái bát”.
Xem thêm: Vibe là gì? Ý nghĩa và cách sử dụng từ Vibe trên mạng xã hội
Ở Việt Nam, mỗi tỉnh thành đều có đặc trưng về ngôn ngữ riêng biệt. Mỗi nơi đều sử dụng những từ ngữ phong phú và đa dạng, thường là những đặc điểm thể hiện tính cách và văn hóa của cộng đồng từ thời xa xưa và không thể thay đổi dễ dàng. Đặc biệt, ở miền trung Việt Nam, như Nghệ An, ngôn ngữ thường được coi là khá phức tạp và khó hiểu. Ngay cả những người dân Nghệ An đôi khi cũng gặp khó khăn khi cố gắng hiểu hết các từ ngữ địa phương.
Gần đây, trên Internet xuất hiện nhiều video hướng dẫn học và sử dụng tiếng Nghệ An, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Điều này chứng tỏ sự thú vị và tò mò của chúng ta đối với sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ con người. Những video này trên các trang mạng xã hội cho phép mọi người hiểu sâu hơn về những đặc điểm riêng biệt trong ngôn ngữ của người Việt, không chỉ ở tiếng Nghệ An mà còn ở nhiều vùng miền khác ở Việt Nam, mang đến một trải nghiệm thú vị và độc đáo.
Bằng cách chia sẻ thông tin trong bài viết này, chúng tôi muốn giới thiệu ngôn ngữ đặc trưng của Nghệ An và thể hiện sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ Việt Nam. Điều này cũng giúp thúc đẩy tình yêu đối với quê hương và lòng tự hào dân tộc ngày càng phát triển. Các đặc sắc và giá trị văn hóa này là những điều mà nhiều thế hệ trẻ biết đến và yêu quý, bởi chúng mang trong mình sự giản dị và quen thuộc đáng trân trọng.
